Yalın Mimarlık tarafından tasarlanan Troya Müzesi Çanakkale’ye bağlı Tevfikiye Köyü’nde yer alıyor.2011 yılında Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın açmış olduğu ulusal yarışmaya katılan 132 proje arasından seçilen projenin sahibi Yalın Mimarlık ekibi, UNESCO Dünya Kültür Mirası listesinde yer alan ve dünyanın en önemli arkeolojik alanlarından biri olan bu eşsiz lokasyonda tasarım fikirlerini hayata geçirmeye hak kazanmışlar. Tasarım konsepti ilhamını ziyaretçilerle algılarının ötesinde destansı bir dünya aracılığıyla iletişim kurma fikrinden almış. 2013 yılında yapımına başlanan müze 2018 yılının ekim ayında ziyaretçileri ağırlamaya başlamış.
1998 yılında UNESCO Dünya Miras Alanı olarak tanımlanan Troya Arkeolojik Alanı, 5000 yıllık tarihi ve Avrupa medeniyetlerinin sanatsal, kültürel gelişimindeki rolü sayesinde binlerce yıllık büyük bir değeri temsil etmektedir. Truva Müzesi, tasarım ekibine göre bu eşsiz mirası onurlandırmak ve Truva’nın zengin tarihini doğal, kültürel, sanatsal ve arkeolojik bağlamı ile aktarmayı merkezine almış bir projedir.
Tasarımda, yapıda yaratılmak istenen atmosfere ve ziyaretçilerde uyandırılmak istenen hislere oldukça önem verilmiş. Yıllar boyunca sayısız savaşlara, yıkımlara şahit olmuş, birçok kez yeniden inşa edilmek durumunda kalmış bu çok katmanlı ve değerli alanla ziyaretçilerin duygusal olarak güçlü bir bağ kurabilmesi fikri tasarımı yönlendiren unsurlardan olmuş. Bu doğrultuda mimarlar müzede farklı eşikler yaratarak ziyaretçileri bu bölümlerde soyutlamak üzerinden bir tasarım kurgusu geliştirmiş. Ziyaretçiler müzedeki deneyimlerinde kimi zaman Troya tarihinin destansı dünyasında kayboluyor, kimi zaman da bulundukları fiziki çevreyi farkedip onunla bir ilişki kuruyorlar.
Ekip ‘kazıdan çıkarılmış eser’ fikrinden esinlenerek zamanla paslanan metal bir kaplamaya sahip (korten) 32’ye 32 metrelik bir kübik form oluşturmuş. Yaratılan bu küp topraktan çıkarılan arkeolojik bulgulara gönderme yapıyor. Tasarım tüm destekleyici servis fonksiyonlarını yerin altındaki tek bir katta toplamış. Yer altında bulunan bu fonksiyonlar, zeminde çevredeki tarlaların devamı gibi algılanması adına peyzajla örtülmüş. 2000 m2’lik sergi alanı küp formun içerisinde bulunan rampalar aracılığıyla bağlanan dört kata bölünmüş. Ziyaretçilerin yapıya girişi 12m genişliğindeki bir rampadan aşağı doğru inerek gerçekleşiyor. İçeri girer girmez ise ziyaretçiler sirkülasyona dahil ediliyor.
Müzenin girişinde ise ziyaretçileri karşılayan metin şöyle:
‘MÖ 3000’de başladı bizim bu coğrafyadaki serüvenimiz… Bir zamanlar, şimdi ova olan bu yer henüz bir körfezken ticaret yolları üzerinde parlak bir kenttik. Kutlamalara, kahramanlıklara tanık olduk. Savaşlar ve yangınlar gördük. Sırlarla dolu geçmişimiz hakkında tarihçiler, arkeologlar ipuçları aradılar yıllarca. Şu an çevrenizde gördüğünüz kalıntılardan çok daha fazlası vardı yaşamımızda. Kentimizin uzun ve inişli çıkışlı tarihi boyunca bastığınız topraklara bastık, geçtiğiniz tarlaları ektik, şu köşedeki taşlarla surlar inşa ettik, denizden balık tuttuk, bu topraktan çömlek yaptık, sıcak yaz günlerinde karşıdaki zeytin ağaçlarının altında dinlendik, savaştık, yok olduk…
Bu coğrafyayı, rüzgarı, toprağın, gökyüzünün ve denizin rengini, havayı, zeytin ağaçlarını ve taşları hafızanıza yazın. Az sonra rampadan inerken yıkık burçlar ve Troas’ın verimli toprakları geride kalacak. Rampa sizi bugün bildiğiniz Troas Bölgesi’nden geçmişe, Troya’nın hikayesinin büyük bir bölümünün keşfedilmeyi bekleyen dünyasına taşıyacak. Burada Troya’dan gelip geçmiş ve bu topraklarda kalıp yitmişleri anlamaya başlayacaksınız.
TROYA’YA HOŞGELDİNİZ…’
Sergi alanlarını çevreleyen atölyeler, konferans salonları ve satış birimleri sayesinde ziyaretçiler hangi fonksiyonu kullanırsa kullansın sergi içeriği ile bağını devam ettiriyor. Müze içerisinde kurgulanan yolculukta varılacak son mekan ise ziyaretçilerin antik kentin eşsiz manzarasını deneyimleyebilecekleri ve bu büyülü dünya hakkında hayal kurabilecekleri bir seyir terası olarak belirlenmiş.
Proje Yılı: 2018
Lokasyon: Tevfikiye Köyü, Çanakkale
Mimar: Yalın Mimarlık
Fotoğraflar: Emre Dörter, Murat Germen
Kaynak: yalin-mimarlik.com, archdaily.com