1960’lı yıllarda Japonya’da ilk adımları atılan metabolizm akımının en önemli simgesi olan Kisho Kurokawa’nın 1972 senesinde inşa edilen hafızalarımızda yer etmiş tasarımı Nakagin Kapsül Kulesi’nin yıkımına 12 Nisan 2022 tarihi itibariyle başlandı. Korunması için gereken bütçenin Covid-19 salgını sebebiyle ciddi artış göstermesi sonucunda yıkılması kararlaştırılan yapının bazı kapsülleri restore edilerek müzelerde sergilenmeye devam edecek. Temsil ettiği akımın inşa edilebilmiş nadir örneklerinden olan bu önemli sembolün yıkım tartışmaları 2007 yılından bu yana devam etmekteydi. Kulenin yıkım kararının arkasında Tokyo’nun oldukça zengin bir mahallesi olan Ginza’da konumlanan yapının yerine 14 katlı yeni bir kule dikilecek olması da var. Yapının konsepti kapsüllerin her birinin 25 yılda bir onarılmasını ya da değiştirilmesini öneriyordu fakat finansman eksikliği ve yönetimsel sıkıntılar sebebiyle onarılmayan kapsüller zaman geçtikçe bozulmaya başladı. Kulenin yıkım faaliyetlerinin 2022 senesi sonuna kadar sürmesi bekleniyor.
Nakagin Kapsül Kulesi birbirine bağlı 11 ve 13 katlı iki betonarme kuleden oluşmaktadır. Bitişik kulelere takılan 140 prefabrik çelik modül, beton şaftların dışına monte edilmiştir. Her biri 2.5 x 4m ölçülerine sahip olan dikdörtgen formlu üniteler, dairesel pencereler ile tamamlanmıştır. Tasarımın çıkış noktası değiştirilebilirlik, uyarlanabilirlik, dönüştürülebilirlik gibi kavramlardır. Kule, özgün mekanları ve alışılagelmedik iç mekan tasarımıyla birçok uzay temalı filmde de set olarak kullanılmıştır. Tasarım bir bakıma inşa edildiği dönemde gelecekteki konut kavramının nasıl olabileceğine dair bir öneri sunmuştur. Küçük bir banyo, televizyon, radyo seti, mutfak gereçleri, telefon ve mobilyanın bulunduğu modüller ilk olarak tek bir yerde uzun süre kalmak istemeyen işçiler veya gezginler için bir kapsül konaklama mekanı olarak tasarlandı. Yıllardır bakımsız kalan kule son yıllarda sadece depo veya ofis alanı olarak kullanılmaya başlandı.
Kisho Kurokawa Architect and Associates metabolizm akımını sembolize eden bu kulenin dijital ortamda korunmasıyla ilgili harekete geçti ve LAETOLI Co., Ltd. İle anlaştı. İki şirket bir araya gelerek yapının temsil ettiği değerleri yansıtacak bir yöntemle kulenin dijital alanda varlığını sürdürebilmesini sağlayacak.
Dünya çapında ikonik modernist 20. yüzyıl yapılarının yıkımları giderek artıyor. 2022’nin başlarında da Long Island’daki Marcel Breuer’in ilk ABD evlerinden biri olarak anılan Geller I evi, tenis kortu yapılmak üzere yıkılmıştı. 1976 yılında tamamlanan Osaka’daki Sony Kulesi’de geçtiğimiz sene yerine modern bir gökdelen yapılmak üzere yıkıldı. Nakagin Kapsül Kulesi de yıkım kararının uygulamaya geçmesi ile birlikte sayıları giderek artan mimari kayıplar listesine eklenmiş oldu.
Fotoğraflar: Arcspace – urbz, Flickr, CC BY 2.0 – Roman Davydko, Unsplash