Pitagoras Group, Portekiz’de yer alan eski bir tiyatro yapısını yıllar önce kaybettiği işlevini ve kültürel değerini referans alan bir üslupla yeniledi. Teatro Jordão adı verilen ünlü bina, yıllar boyunca alt katında ‘Restaurante Jordão’ (Restoran) ya da ev sahipliği yapmış olan ve 30’larda ülke genelinde yaygın şekilde bulunan sinema – tiyatro tipolojisine uygun programda üretilmiş bir binadır. Bu tür binalar, o dönemde var olan gezici tiyatro topluluklarının oyunlarını sergileyebilmeleri için bir alan sağlamak üzere, özellikle sinemaya yer açarak, kentsel bağlamda ‘modernlik’ öğelerini tanıtmak amacıyla yapılmıştır. Binanın işlevi zaman içinde kaybolmuştur, sinema ve restoran kapatılmıştır. Avenida D. Afonso Henriques’e bakan cephelerde hissedilen hacim ve modern algı ise bugün yapıda oldukça önemli olmaya devam eden bir unsurdur.
Mirasın korunması, bu proje özelinde geniş anlamıyla bir fayda kriterine bağlanmıştır. Bu anlayışa göre binanın işlevsel dönüşümü onun değişimi için gereklidir. Ayrıca, program aynı döneme ait olan ve Guimarães’te inşa edilmiş Art Deco estetiğini en iyi yansıtan örneklerden biri olan ‘Auto Garagem Avenida’ binasının restore edilmesini de içerir. Önerilen yeni programda performans sanatları okulu, görsel sanatlar okulu, müzik okulu ve oditoryum yer almaktadır.
Bağımsız olarak kurgulanan oditoryum, dışarıdan farklı etkinliklere ev sahipliği yapabilmesiyle öne çıkarken müzik okulu, sahne sanatları okulu ve görsel sanatlar okulu gibi önemli değerleri de işlevsel olarak besler. Oditoryum çok amaçlı bir oda olarak tasarlanmıştır ve önerilen etkinliğin türüne uyum sağlayabilecek şekilde esnek kurgulanmıştır.
Mimarların deyimiyle ‘bu binaların, bu arazinin ve bu şehrin mirasının anlaşılması kişisel ve öznel bir yükü beraberinde getiriyor ve benzer şekilde, tutarlı ve sürekli bir uygulama tarafından onaylanan bir miras koruma politikası, her müdahalenin bağlamı tarafından sürekli olarak karşılaştırılması gereken bir seçenek anlamına geliyor.’
Projenin nihai amacı, bir mirasın korunmasıdır ve bunu rehabilitasyon ve dönüşüm kapsamında bir yere konumlandırmayı amaçlar. Tasarımcılar, Teatro Jordão ve Auto Garagem Avenida binalarının fiziksel ve mimari gerçekliğinin korunmasına bütünsel bir mantık yerine dönüşümlerinin kaçınılmaz olduğu gerçekliğiyle yaklaşmıştır. Bu anlayışla doğru orantılı olarak binalara kavramsal olarak bağlantılı ve sürdürülebilir bir program tahsis etmişlerdir. Mimarlar, bu süreçteki rehabilitasyon ve dönüşümde ilk adımın tamir etmek ve yenilemek olduğunu dönüştürmenin ise ikinci adım olduğuna da dikkat çekmektedir.
Proje Yılı: 2022
Lokasyon: Guimarães, Portekiz
Mimar: Pitagoras Group
Fotoğraflar: José Campos, João Rey, Manuel Roque