Yeraltına Işık Tutan Kompleks: Aigua de Vilajuïga

Barselona merkezli mimarlık ofisi TwoBo Arquitectura, Luis Twose Arquitecto ile birlikte Aigua de Vilajuïga kompleksini tonozlu tuğlalar ve brüt beton ile restore ederek yıllardır hiç ışık görmeyen mekana canlılık ve ışık getirdi. Geçtiğimiz yüzyılın başında İspanya’nın Vilajuïga kentinde bulunan maden suyu arıtma fabrikası işleviyle inşa edilen Aigües de Vilajuïga kompleksi, yıllardır altından akan suyun özü ve varlığıyla anlaşılabilir şekilde yenilendi. 2.000 metrekarelik alana sahip kompleks, tarihi varlığıyla birbirini tamamlayan akıcı mekanları ve yeni maddeselliğiyle yeni bir yeraltı dünyası sunuyor.

Vilajuïga kasabası, Serra de Verdera ve Cap de Creus doğal parkı arasında ayrıcalıklı bir konumda yer alıyor.

1904 yılından bu yana karbonatlı sudan oluşan bir yeraltı akiferi sürekli olarak akmaktadır. Mimarlar, “kuyular ve bölgeye dağılmış binaların gün ışığını hiç görmemiş bir dünyanın ucu olduğunu” belirterek yeraltı bölgesine ışık tutan bir proje hayata geçirdi. Proje özeti, fabrika tesislerinin, kuyuların ve depoların yenilenmesinin yanı sıra eğitim sınıfları, sergi alanları ve ofisler gibi yeni kullanım alanlarının eklenmesini kapsıyor.

Tasarım kararlarında yerin atmosferinin ve zamanla unutulan değerlerin korunmasına önem verilmiş. Yüzeyde var olan her şey olduğu gibi bırakılmış; yeraltında ise suyla yakınlık kurulması, arazinin derinliklerine inilmesi ve suyun doğal ortamında keşfedilmesi amaçlanarak değişiklikler yapılmış. Aşağıdaki zemin kazılarak, ziyaretçiler için somut bir deneyim olabilecek derin su deneyiminin ortaya çıkarılması ve yeraltı katındaki her unsurun ziyaretçilere akıcı bir yolculuk sunması amaçlanmış.

Projede iki önemli tasarım bileşeni öne çıkıyor: ışık ve insanlar. Işık, tavan pencerelerinin dikey düşüşünden serbestçe saçılan şelaleler gibi içeri süzülüyor. İkincisi, insanlar, ziyaretçiler rampalardan aşağıya doğru yavaşça yürüyebiliyorlar, denizde yüzmek gibi, mekanın tarihi geçmişini hissedebiliyorlar.

19.yüzyıldan kalma eski bir çiftlik evinde minimal düzenlemeler yapılarak unutulmuş detaylar ortaya çıkarılmış.

Bahçede ise, selvi ağaçlarından oluşan bir duvarın arkasına gizlenmiş büyük, yuvarlak bir gölet arazinin altı metre derinliğine kadar iniyor. Bu göletin varlığı, aşağı inmek ve suya yaklaşmak için bir fırsat olarak değerlendirilmiş. Duvarın içinden geçen yeni bir basamak, geçmişin bir hatırlatıcısı olarak suyun yansımalarının tuğla birikintisini tekrar doldurduğu göletin iç kısmına erişmeyi sağlıyor. Sadece yuvarlak tank ve onu çevreleyen rampa yer üstünde görünüyor.

Proje Yılı: 2020
Lokasyon: Vilajuiga, İspanya
Mimar: TwoBo Arquitectura + Luis Twose Arquitecto
Fotoğraflar: José Hevia