Mimarlık stüdyoları Hassell ve Localworks, yaratıcı aktivistlerden oluşan To.org vakfı ile işbirliği sonucunda Uganda’daki Bidi Bidi mülteci yerleşimi için bir gösteri sanatları merkezi tasarladı. Toprak tuğlalardan inşa edilen Bidi Bidi Performans Sanatları Merkezi, çoğunluğu kadın ve çocuklardan oluşan yaklaşık 250.000 Güney Sudanlı mülteciye ev sahipliği yapıyor. Bölgedeki mültecilerin %65’lik dilimini 18 yaşın altındaki gençlerin oluşturması doğrultusunda projenin odağı, gençlere sunulan faaliyetler oluyor. Komşu Uganda köyü ile sınırda yer alan merkez, toplulukları müzik ve dans yoluyla birleştirmeyi ve mültecilerin yaşadıkları travmadan kurtulmalarına yardımcı olmayı hedefliyor.
Uganda’nın başkenti Kampala’nın 600 kilometre kuzeyinde konumlanan Bidi Bidi mülteci yerleşimi, geçtiğimiz yedi yıl içinde Güney Sudan’daki iç savaşın şiddetlenmesi sonucunda mülteciler için hızla büyüyen bir kamptan kalıcı bir yerleşim yerine dönüştü ve Afrika kıtasının en büyük, dünyanın ise ikinci büyük mülteci yerleşimi haline geldi. To.org vakfının CEO’su Nachson Mimran’ın açıklamasına göre dünyanın en genç ve en hızlı büyüyen mülteci yerleşimi Bidi Bidi’de yaratıcı mecralara yönelik derin bir ihtiyaç olduğu gözlemlenmiş ve bu doğrultuda yapı içerisine performanslar ve etkinlikler için bir sahne ve büyük gruplar için bir kayıt stüdyosuna yer verilmiş.
Mühendislik firması Arup ile birlikte tasarlanan faaliyet alanları, geleneksel bir amfitiyatrodan esinlenerek tasarlanan, ancak sahneyi dışarıya açan ve açıldığında kapasitesini iki katına çıkaran bir arka duvara sahip olan binanın eliptik formu içinde yer alıyor. Ayrıca, Bidi Bidi Performans Sanatları Merkezi’nin iki toplum arasındaki sınırda konumlanması ve her iki taraftaki patika yollarla uyumluluğu, binanın ortak bir alan gibi hissedilmesini sağlıyor. Arup direktörü Tateo Nakajima’nın açıklaması ise şöyle; “Dünyanın dört bir yanındaki araştırma ve çalışmalarımız, kültürün topluluk kimliğiyle derinden ilişkili olduğunu ve bunun da topluluk direncinin hayati bir bileşeni olduğunu göstermiştir.”
Bidi Bidi Performans Sanatları Merkezi’nin malzeme paleti, bölgede bulunabilen ve yerel topluluk tarafından inşa edilen malzemelerden geliştirilmiş. Binanın duvarları yerel topraktan yapılmış, elle sıkıştırılmış ve güneşte sertleştirilmiş toprak tuğlalardan oluşuyor. Toprak tuğlalar, binanın akustik performansını artırmaya yardımcı olacak şekilde düzenlenmiş.
Binanın belirleyici özelliklerinden biri, binanın üzerine çıkıntı yapan ve yağmur suyu için bir huni görevi gören çatısıdır. Oluklu metal ve polikarbonattan oluşan çatıda yağmur suyu toplanıyor ve eğimli araziden aşağıya, topluluk için bir su noktasına ve biyolojik çürütücü bir tuvalete aktarılıyor. Kapasitesi 200.000 litre olan su deposunun her yıl 1,2 milyon litre su sağlayacağı tahmin ediliyor. Bunun yaklaşık yüzde 70’inin doğrudan topluluk tarafından kullanılması, yüzde 30’unun ise peyzajı sulamak için kullanılması öngörülüyor.
Çatı aynı zamanda binanın doğal olarak aydınlatılmasında önemli bir rol oynuyor ve gün ışığının mekâna girmesini sağlayan bir açıklık yaratıyor.
Bidi Bidi Performans Sanatları Merkezi, mültecilere sunulan acil barınma ve sağlık tesisleri gibi acil ihtiyaçların yanı sıra sosyal faaliyetlerin de önem taşıdığı gerçeğini vurguluyor.
Kaynak: dezeen.com
Fotoğraflar: Mutua Matheka, To.org.