Galataport İstanbul’da yer alan Autoban Mimarlık tarafından tasarlanan Kruvaziyer Terminali, dünyanın ilk yer altı yolcu terminali olma özelliği ile öne çıkıyor. Oldukça geniş kapsamlı bir proje olan terminal, 29 bin metrekarelik bir alana yayılıyor ve beklenen 25 milyon ziyaretçinin ihtiyaçlarına yaratılan etkileyici atmosferde cevap vermeyi hedefliyor. Terminalin yer altına alınması kararı operasyon kapasitesini artırırken zeminde sunulan ve şehir ile entegrasyonu sağlayan farklı işlevlere de yer açılmasını sağlıyor.
Proje, ilhamını şehrin karakterinin önemli bir parçası olan Roma ve Bizans dönemi sarnıçlarından alıyor. Terminaldeki kenarları yuvarlatılmış ve art arda gelen taşıyıcılar sarnıçların mimarisine atıfta bulunuyor. Yeni proje, çağdaş bir üslupla ve oldukça modern malzemelerle binlerce yıllık bu yapıları yeniden yorumluyor.
Tercih edilen malzemeler ve mekansal kurgusu ile terminal, fonksiyonel olma fikrini ön planda tutuyor. Proje genelinde geniş yüzey alanına sahip, derz oranı az olan kolay temizlenebilir ve dayanıklı malzemeler tercih edilmiştir. Terminal yapılarında oldukça önemli bir konu olan sirkülasyonu kolaylaştırmak adına yer yer malzemeleri ve ışığı kullanarak kullanıcılarda doğal yön duygusu yaratılmak istenmiştir. Osmanlı İmparatorluğu’nun ilk ve son idari merkezleri olan Topkapı Sarayı’na ve Dolmabahçe Sarayı’na doğru farklılaşan kolonlar, oldukça ritmik devam eden iç mekanda doğal bir akış yaratmaktadır. Kullanılan açık renk paleti, mekanın aydınlatma tasarımı ve sarnıç hissiyatı yaratacak şekilde giydirilmiş sık tekrar eden taşıyıcılar, kullanıcıları yerin altında bir mekanda olmanın verdiği gergin hissiyattan uzaklaştırır ve onlara güven verir.
Mekanın denizle olan ilişkisi de tasarıma yön veren unsurlardan birisi olarak karşımıza çıkmaktadır. Zeminde tercih edilen su, kum ve deniz kabuklarıyla yapılan malzeme ve deniz kenarında teknelerin bağlandığı babaları anımsatan iç mekan aydınlatmaları bu ilişkiyi vurgulamak adına alınan kararlardan bazılarıdır.
Uluslararası terminaller şehir için önemli birer simgedir. Hem bir karşılama hem de bir uğurlama mekanı olmalarıyla öne çıkarlar. Dolayısıyla temsil ettikleri değerler bakımından ziyaretçilerin şehirle olan ilişkisinde önemli bir noktada dururlar. Kruvaziyer Terminali de kullandığı tarihi referansları modern bir dille ele alan projesi ve İstanbul’un ışığını yansıtan aydınlık ve ferah atmosferi ile şehre estetik bir karşılama ve veda etme mekanı yaratır.
Proje Yılı: 2021
Lokasyon: İstanbul, Türkiye
Mimar: Autoban
Fotoğraflar: Ali Bekman