Tarihi Hasanpaşa Gazhanesi’nde hayata geçirilen müze ve kütüphane binalarının yeniden işlevlendirilmesini ve iç mekan tasarımlarını kapsayan proje, do[x]architecture imzası taşıyor. do[x]architecture’ın tasarımı hayata geçirirkenki hedeflerinden birisi kent belleği için oldukça önemli olan yapıya olabildiğince az müdahalede bulunarak mevcut kompleksin bütünlüğünü bozmayacak şekilde esnek mekanlar yaratabilmek olmuş.
Binalarda fabrika döneminden kalan ve günümüze ulaşan tüm yapısal elemanlar, makineler, makine kaideleri yeni tasarımın bir parçası olarak tutulmuş. Ana malzeme olarak doğal, dönüştürülebilir ve suya dayanıklı bir malzeme olan huş marin kontrplak tercih edilmiş. İç mekanlar olabildiğince farklı kullanımlara olanak tanıyacak şekilde kurgulanmış ve açık etkinlik alanı ile kamusal alanların kullanımı teşvik edilmiş. Tasarım ofisinin açıklamasına göre tüm bu alınan kararlar ile Gazhane’nin bütüncül bir alan olarak kent hayatındaki yerini alması amaçlanıyor.
Projenin işlev şemasına yön veren ana unsurlar binaların fabrikanın çalışır halde olduğu yıllardaki görevleri, mekansal ilişkileri, restorasyon kararları ve günümüzün gerektirdiği mekansal ihtiyaçlar olmuş.
Projede müze binaları, süreli sergi alanı, bilim merkezi ve atölye, kitabevi ve müze mağaza binalarının bir arada kurgulanarak bir etkinlik adası oluşturduğu ‘Müze Binaları’ ve kütüphane, ortak çalışma alanları ve kafenin bir arada düşünüldüğü ‘Kütüphane Binaları’ bölümü yer alıyor. Oldukça renkli, dinamik ve farklı kullanımlara olanak sağlayacak şekilde tasarlanan mekanlar her yaştan ve profilden kullanıcıya hitap ediyor.
Danışma
Alan, ziyaretçilerin etkinlikler hakkında bilgi alabilecekleri, bilet satış işlemlerinin gerçekleştiği ve vestiyer olarak kullanılabilen bir mekan olarak işlevlendirildi. Tasarımda orta alanda konumlanan bir banko, kullanıcıların özel eşyalarını muhafaza edebilecekleri kilitli dolaplar ve hediyelik eşyalar için bir raf sistemi yer alıyor.
Bilim Merkezi
Bilim Merkezi, Gazhane’nin geçmişte atölye ve ambar olarak kullanılan binasında konumlanıyor. Mekanda iklim krizi ekseninde deneyim üniteleri ve çocuklar için atölye alanı yer alıyor. Koyu renklerin hakim olduğu iç mekanda deneyim için kullanılan ünitelerin öne çıkması hedeflenmiş.
Atölye bölümü ise oldukça esnek bir kurgu ile tasarlanmış. Katlanabilir masalar, üst üste konabilen puflar, farklı fonksiyonlara sahip dolaplar bu mekanı dönüşmeye ve farklı kullanımlara açık hale getirmiş.
Kitabevi – İstanbul Kitapçısı
Kitap satış ve müze mağaza olarak işlevlendirilen alanda endüstriyel dilin açıkça hissedildiği bir makine (şofben) bulunuyor. Yapının iç duvarlarında konumlanan raflar arasında yer yer bırakılan boşluklar ziyaretçilerin kitapları inceleyebilmesi için mekanlar yaratıyor. Makine hizasına yerleştirilen satış bankosunda malzeme olarak makineye gönderme yapması için korten tercih edilmiş.
Galeri
Galerinin yer aldığı Gazhane’nin yatık fırın binası oldukça açık ve kesintisiz bir mekana sahip. Süreli sergi alanı olarak işlevlendirilen bu hacimde her giriş için karşılama alanı düşünülerek mekanda yine esnek kullanım fikri öne çıkarılmış. Çalışmalar sırasında ortaya çıkan fabrika döneminden kalma ray sistemi yapı içerisinde sergi alanına dahil edilmiş.
Gazhane Kütüphane – Afife Batur Kütüphanesi
Kütüphane, Gazhane’nin kompresör olarak kullanılan binasında konumlanıyor. Yapının zemin katı kütüphane ve araştırma bölümü, üst katı ise serbest çalışma alanı olarak tasarlandı. Bu mekanda da kullanıcı deneyimini ön planda tutan detaylar dikkat çekiyor. Çalışma alanını arttıran basamaklı oturma düzeni ve ray içerisinde hareket eden çalışma sehpaları mekanın deneyimini arttıran başlıca unsurlardan.
Ortak Çalışma Alanı
Ortak çalışma alanı ve bilet satış bölümünün yer aldığı bölüm Gazhane’nin karbüre su tesisi olarak kullanılan yapı birimlerinden birisinin içerisinde yer alıyor.
Kafe
Kafenin bir bölümü mevsim şartlarına göre açılır kapanabilir olarak tasarlandı. Mekanda geri dönüşüm malzemesi olan paletler kullanılarak açık alanlarda esnek kullanım alternatifleri oluşturuldu.
Sergi & Etkinlik Alanı
Müze- Sergi binaları arasında kalan açık alan, sergi ve etkinliklere ev sahipliği yapacak şekilde kurgulandı.
Gazhane Meydan
Fırın binasının önünde konumlanan alan, konserlere ve performanslara ev sahipliği yapacak şekilde planlandı.
Proje Adı*: Müze Gazhane – Müze ve Kütüphane Binaları Yeniden İşlevlendirme ve İç Mekan Tasarımları
Proje Yeri*: Hasanpaşa – Kadıköy – İstanbul
Proje Ofisi*: do[x]architecture
Tasarım Ekibi*: Dicle B. Özdemir, Kadir Uyanık, Damla Çolakoğlu, Tuncay Güner, Cansu Özay
İşveren*: İstanbul Büyükşehir Belediyesi & Gürsoy Grup Restorasyon
Ana Yüklenici*: Gürsoy Grup Restorasyon
Alt Yüklenici: The Mob, Karınca Reklam, ADF Mühendislik
Mobilya Tasarımı: do[x]architecture
Grafik Tasarım: Pompaa İstanbul
Fotoğraf: Sena Özfiliz – Archilifography
Proje Başlangıç Yılı*: 2018
Proje Bitiş Yılı*: 2021
İnşaat Başlangıç Yılı*: 2019
İnşaat Bitiş Yılı*: 2021
Toplam İnşaat Alanı (m2)*: 2000 m2